Các loài chuột thường gặp ở Việt Nam và những điều thú vị về chúng

Chuột là loài động vật gặm nhấm quen thuộc trong đời sống hằng ngày, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Với số lượng lớn, khả năng thích nghi tuyệt vời, chuột xuất hiện khắp các vùng miền từ nông thôn đến thành thị, gắn bó chặt chẽ với con người. Vậy bạn đã biết gì về các loài chuột thường gặp ở Việt Nam? Chúng có đặc điểm ra sao? Hãy cùng Pest Kill 247 – chuyên gia diệt chuột có kinh nghiệm cũng như kiến thức về loài chuột tìm hiểu qua những thông tin dưới đây.

Các loài chuột ở Việt Nam

Hiện nay trên thế giới có khoảng 1383 loài chuột được phát hiện, trong đó có khoảng 33 loài được phát hiện tại Việt Nam. Mỗi loài sẽ có những đặc điểm riêng nhất định.

Chuột cống

Chuột cống (Rattus norvegicus) là loài gặm nhấm có kích thước trung bình, đuôi dài, thuộc họ Muridae.

Đặc điểm ngoại hình

• Chúng có chiều dài cơ thể trung bình khoảng 40 cm, đuôi dài đến 21 cm, nặng gần 500 gram
• Bộ lông màu nâu hoặc xám nhạt.

Môi trường sống và tập tính

• Chuột cống thường sinh sống trong các nhà kho, chuồng trại.
• Ở các thành phố, chúng làm tổ dưới đất khi có khoảng đất trống, trong cống rãnh, bãi rác hoặc gần các khu công nghiệp, ở nơi gần nguồn nước.
• Chuột công chủ yếu hoạt động về đêm và sống bầy đàn.

Sinh sản

• Chuột cống có khả năng sinh sản mạnh mẽ. Sau 2 đến 5 tháng chào đời, chúng có thể giao phối và sinh sản từ 3 đến 12 lứa mỗi năm, mỗi lứa từ 4 đến 22 con.
• Những con chuột trưởng thành có thể sống tới một năm trong điều kiện tự nhiên.

Chế độ ăn

• Chuột cống là loài ăn tạp, có thể gặm nhấm mọi thứ.
• Chúng ưa thích các loại thức ăn như xác động vật chết, trái cây, ngũ cốc, thịt và các loại hạt.

Chuột nhà

Chuột nhà (Mus musculus) là loài chuột nhỏ bé nhưng phổ biến nhất. Chúng thường sống trong nhà, kho đồ, và những nơi có nguồn thức ăn phong phú. Chuột nhà thường phá hoại đồ đạc, lương thực và có thể gây bệnh cho con người.

Đặc điểm ngoại hình:

• Kích thước: Chiều dài cơ thể từ 7 đến 10 cm
• Trọng lượng: Một con chuột nhà trưởng thành có trọng lượng từ 12 đến 30 gram.
• Lông: Màu sắc đa dạng, từ trắng, xám đến nâu nhạt hoặc đen; lông ngắn, tai và đuôi ít lông hơn.
• Đặc điểm khác: Đầu nhỏ, mắt và tai to so với kích thước cơ thể.

Môi trường sống và tập tính:

• Chuột nhà thường sống trong các ngôi nhà, kho lương thực, chuồng trại và các khu vực gần con người.
• Chúng hoạt động chủ yếu về đêm, không thích ánh sáng chói.
• Chúng có khả năng leo trèo, nhảy và bơi lội tốt; thường làm tổ gần nguồn thức ăn và nước uống.
• Chuột nhà có tính xã hội cao, sống thành bầy đàn với cấu trúc xã hội rõ rệt.

Khả năng sinh sản:

• Chuột nhà có khả năng sinh sản nhanh chóng.
• Mỗi lứa đẻ từ 4 đến 16 con; một năm có thể sinh từ 7 đến 8 lứa.
• Con non trưởng thành sau 8 đến 12 tuần và bắt đầu chu kỳ sinh sản mới.

Chế độ ăn:

• Chuột nhà là loài ăn tạp, chúng ưa thích các loại ngũ cốc, hạt, trái cây và thực phẩm của con người.
• Chúng có thể ăn khoảng 3 gram thức ăn mỗi ngày.

Chuột đồng

Chuột đồng (Rattus argentiventer) là loài gặm nhấm nhỏ thuộc phân họ Arvicolinae, bộ gặm nhấm, có họ hàng gần với chuột Lemming.

Đặc điểm ngoại hình:

• Kích thước: Chiều dài cơ thể từ 8 đến 10 cm; chiều cao từ 7 đến 9 cm.
• Trọng lượng: Chuột đực nặng khoảng 25g, chuột cái khoảng 20g.
• Lông: Màu vàng trên lưng và trắng ở bụng; thường có một vệt nhỏ màu vàng trên ngực.

Môi trường sống và tập tính:

• Chuột đồng chủ yếu sống ở đồng ruộng, ăn lúa, mầm cây và các loại ốc.
• Chúng thường đào hang để trú ẩn và sinh sản.
• Vào mùa lúa chín cuối năm, chuột đồng sinh sản mạnh, gây hại cho mùa màng.

Sinh sản:

• Mùa sinh sản của chuột đồng từ tháng 3 đến tháng 11; thời gian mang thai khoảng 25 ngày.
• Chuột con phát triển lông sau 6 ngày, mở mắt sau 16 ngày và được cai sữa sau 18 ngày.
• Tuổi thọ trung bình từ 2 đến 3 tháng; trong điều kiện thuận lợi, chúng có thể sống đến 20 tháng.

Chuột chù

Chuột chù (Soricidae) có kích thước nhỏ, thường bị nhầm lẫn với chuột nhà. Tuy nhiên, chuột chù thuộc nhóm động vật có vú khác và thường săn các côn trùng nhỏ. Chúng gây ấn tượng bằng mùi hương đặc trưng từ tuyến mùi.

Đặc điểm ngoại hình:

• Chuột chù có kích thước nhỏ, thường dài từ 6 đến 15 cm, chiếc đuôi chiếm khoảng 50% chiều dài cơ thể.
• Lông màu xám hoặc nâu, mềm mượt.
• Mũi dài và nhọn, mắt nhỏ, thị lực kém; tai tròn và nhỏ.

Môi trường sống và tập tính:

• Chuột chù phân bố rộng rãi trên toàn cầu, trừ Úc và New Zealand.
• Chúng sống ở nhiều môi trường khác nhau như rừng, đồng cỏ, và gần khu vực nước.
• Hoạt động chủ yếu về đêm, có khả năng bơi lội và leo trèo tốt.
• Chuột chù thường sống đơn độc hoặc thành từng bầy nhỏ.

Chế độ ăn:

• Là loài ăn tạp, chuột chù chủ yếu ăn côn trùng, sâu bọ, cá, ếch và các loại hạt.
• Chúng có nhu cầu ăn uống cao, tiêu thụ lượng thức ăn gần bằng trọng lượng cơ thể mỗi ngày.

Khả năng sinh sản:

• Chuột chù có khả năng sinh sản quanh năm, đặc biệt vào mùa xuân và hè.
• Thời gian mang thai khoảng 2-3 tuần; mỗi lứa đẻ từ 2 đến 10 con.
• Chuột con phát triển nhanh, cai sữa sau 3-4 tuần và đạt độ tuổi sinh sản sau 2-3 tháng.

Chuột bạch (chuột thí nghiệm)

Chuột bạch, còn gọi là chuột thí nghiệm, thường thuộc loài Mus musculus (chuột nhắt) hoặc Rattus norvegicus (chuột cống). Chúng đóng vai trò quan trọng trong nhiều nghiên cứu y sinh học, giúp hiểu rõ cơ chế bệnh tật và phát triển các phương pháp điều trị mới. Chuột bạch thường có kích thước nhỏ gọn, bộ lông trắng, dễ dàng nuôi dưỡng và quản lý trong môi trường phòng thí nghiệm.

Đặc điểm chung của các loài chuột

Ngoại hình

Các loài chuột thường có kích thước nhỏ đến trung bình, với đuôi dài, tai nhỏ và bộ răng sắc nhọn. Lông chuột thường có màu xám, nâu hoặc trắng tùy thuộc vào loài.

Môi trường sống và thức ăn

Chuột là loài động vật thích nghi cao, sống được ở nhiều loại môi trường từ nông thôn, đô thị đến các khu vực hoang dã. Thức ăn của chuột bao gồm hạt, côn trùng, thực phẩm nhà bếp và thậm chí cả chất thải.

Khả năng sinh sản

Chuột nổi tiếng với khả năng sinh sản mạnh mẽ. Một con chuột cái có thể đẻ tới 10 lứa mỗi năm, mỗi lứa từ 6–12 con.

Thiệt hại và lợi ích mà chuột mang tới

Chuột gây thiệt hại lớn trong nông nghiệp, nhà ở và lương thực. Tuy nhiên, một số loài chuột như chuột bạch lại góp phần quan trọng trong nghiên cứu khoa học và y học.

Vai trò văn hóa

Trong văn hóa phương Đông, chuột là con giáp đầu tiên trong 12 con giáp, biểu trưng cho trí thông minh và sự nhanh nhạy. Chuột cũng xuất hiện trong nhiều câu chuyện, truyền thống văn hóa dân gian.

Trên đây là những điều thú vị về các loài chuột ở Việt Nam cũng như chi tiết các loài mà chúng ta thường gặp. Dù chuột có tác hại ảnh hưởng không nhỏ tới tài sản cũng như ảnh hưởng tới cuộc sống của con người nhưng chúng cũng là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái và có giá trị nhất định trong văn hóa cũng như khoa học. Hiểu biết về chuột không chỉ giúp chúng ta kiểm soát chúng tốt hơn mà còn thêm yêu quý và trân trọng sự đa dạng của thiên nhiên.

Có thể bạn quan tâm:

• Con chuột là con gì? Tác hại, đặc tính và những điều thú vị về loài chuột
• Chuột thích ăn gì? Top những món khoái khẩu DỤ chuột hiệu quả
• Tuổi thọ của chuột là bao lâu? Những điều thú vị về tuổi thọ của chuột

Nguyễn Thanh Hoà

Tên: Nguyễn Thanh Hòa

Vị trí: Chuyên gia Kiểm soát sinh vật hại

Kinh nghiệm: Hơn 10 năm trong ngành kiểm soát sinh vật hại và diệt côn trùng của công ty PESTKILL247

Giới thiệu: Trong vai trò là một chuyên gia kiểm soát sinh vật hại nhiều năm kinh nghiệm, tận tâm và có kinh nghiệm, tôi đã làm việc tại PESTKILL247 trong suốt hơn một thập kỷ. Được công ty, các viện, khoa, sở ngành chuyên môn đào tạo chuyên sâu về các phương pháp kiểm soát sinh vật hại và côn trùng hiệu quả và an toàn. Chắc chắn rằng bằng kinh nghiệm vốn có, tôi sẽ đem lại giải pháp tối ưu cho các khách hàng của công ty. Sự hiểu biết sâu rộng về hành vi và sinh học của các loại sinh vật gây hại và côn trùng giúp tôi đưa ra các phương pháp kiểm soát chính xác và hiệu quả.